Thay đổi văn hóa công ty là điều cần thiết. Đây là điều bạn – một nhà quản lý, có lẽ đã hiểu. Nhưng làm thế nào để thay đổi? bắt đầu từ đâu? như thế nào? lại là một câu chuyện khác. Bạn có thể tự thực hiện điều đó từ kinh nghiệm của bản thân? Hay cần sự trợ giúp từ các chuyên gia trong vấn đề này?

Thay đổi văn hóa doanh nghiệp: Dễ hay khó?

Thay đổi văn hóa công ty là một trong những điều khó khăn nhất mà một người lãnh đạo phải đối mặt. Đây là điều khỏi phải bàn cãi. Kể cả trong những tình huống mà bạn tưởng như có các điều kiện để thay đổi văn hóa dễ dàng hơn, đừng vội mừng, không có chuyện đó đâu!

Theo một cách nào đó, lĩnh xướng trách nhiệm thay đổi một nền văn hóa cũng phần nào giống như việc là một chuyên gia tâm lý cho các gia đình vậy, tất nhiên ở quy mô lớn hơn rất rất nhiều. Cũng giống như một chuyên gia tâm lý giàu kinh nghiệm có thể giúp một gia đình thay đổi cách sống, một người lãnh đạo doanh nghiệp giàu kinh nghiệm, kỹ năng, đã quen thuộc với việc thay đổi văn hóa, sẽ có thể đảm đương nhiệm vụ này. 

Tuy nhiên với những nhà quản lý chưa từng trải qua quá trình thử nghiệm thay đổi một nền văn hóa nhiều khả năng sẽ phải thất bại khi họ phải đối mặt với vô vàn những phản ứng kỳ lạ đến khó tin mà nền văn hóa cố gắng để giữ mọi chuyện theo lối cũ.

Điều đó không có nghĩa là bản thân nền văn hóa cũ không muốn thay đổi. Tất cả mọi người đều muốn vậy. Họ muốn tận hưởng công việc, tận hưởng cảm giác làm việc đầy năng suất, cảm giác được đánh giá đúng mức với những gì họ đóng góp, và về nhà biết rằng mình đã có một ngày làm việc hiệu quả, với những điều tốt đẹp hơn nữa đang chờ đợi ở ngày tiếp theo. 

Đó không phải là vấn đề. Vấn để của người lãnh đạo trong quá trình thay đổi văn hóa là tìm hiểu văn hóa đó một cách thận trọng, và từ từ, nhẹ nhàng thúc đẩy nó đến bước thay đổi, bằng cách hợp tác chặt chẽ với nhau, đưa tập thể đến một vị trí tốt hơn, trưởng thành hơn, cởi mở và tin tưởng lẫn nhau hơn. Để thực hiện được điều này là cả một kỹ năng cần học hỏi và trau dồi. Nó không dễ mà đến một cách tự nhiên.

Không phải là một vấn đề về phân tích

Dẫn dắt và thay đổi một văn hóa doanh nghiệp không phải là một kỹ năng học thuật mang tính trừu tượng có thể học hỏi được tại các trường đào tạo về kinh doanh. Nó rất giống với “trí tuệ cảm xúc”, thứ bạn chỉ có thể học hỏi qua “trường đời”, qua những trải nghiệm trong cuộc sống. Một công ty là tập thể những tâm hồn của hàng trăm, thậm chí hàng nghìn con người. Nó có một trí nhớ mạnh mẽ và quán tính rất lớn. 

Vì vậy các cá nhân trong công ty thường cảm thấy thoải mái với việc làm mọi thứ theo cách đã quen thuộc. Họ rất…giỏi trong việc chống lại những nỗ lực nhằm thay đổi thói quen trên. Trừ trường hợp khi họ thực sự tham gia trực tiếp vào và cảm nhận thấy sự cần thiết phải có thay đổi. Khi đó quá trình đổi mới có thể nhanh chóng thực hiện.

Tỷ lệ thành công của việc thay đổi văn hóa doanh nghiệp

Theo các thống kê, tỷ lệ thành công của các nỗ lực nhằm thay đổi về mặt quản lý là không cao. Phần lớn đều bắt đầu với ý đồ tốt, song rất ít thành công.

Cũng không có nhiều chuyên gia có đủ kỹ năng cần thiết để hỗ trợ các nhà lãnh đạo trong việc thay đổi văn hóa doanh nghiệp. PHần lớn các chuyên gia tư vấn là những người được đào tạo về phân tích và quản lý dự án. Họ sẽ tiếp cận vấn đề thay đổi văn hóa như một dự án vậy. Trong khi nó hoàn toàn không phải như thế.

Khi nói đến văn hóa, các bài phân tích và những bản báo cáo thực tế còn khiến mọi thứ trở nên tệ hơn. Một nền văn hóa doanh nghiệp chính là cá tính của doanh nghiệp đó, cách nó tồn tại trong thế giới. Bạn tìm hiểu về một văn hóa, và cách tạo ảnh hưởng với nó, như cách bạn tìm hiểu một con người vậy. Đó là bằng cách cùng nhau làm việc, bằng cách quan sát phản ứng của nó trước những đòi hỏi từ phía bạn, trước sự quan tâm của bạn, trước nhu cầu của bạn, trước sự hối thúc của bạn. Học đủ những thứ đó cần nhiều năm trời kinh nghiệm chuyên ngành.

Nếu bạn chưa từng biết thay đổi văn hóa, hãy tìm sự trợ giúp

Để kết luận, nếu bạn là một nhà lãnh đạo chưa từng được huấn luyện hay chỉ bảo qua một quá trình thay đổi văn hóa, tốt hơn hết là đừng cố tự mình thực hiện. Nó đơn giản là quá lạ lẫm, không quen thuộc, quá khó khăn. Hơn nữa, lần đầu tiên làm điều đó, tốt hơn là bạn nên đóng vai trò thành viên trong một nhóm, không phải là vị trí nổi bật hẳn lên của một người lãnh đạo. 

Không nên xông pha ra tiền tuyến nếu bạn biết chắc có rất nhiều mũi tên sau lưng bạn. Đơn giản là lựa chọn cách làm thông minh. Cơ hội tự bạn thay đổi văn hóa doanh nghiệp là rất thấp, trong khi lợi ích thu về nếu thực hiện thay đổi văn hóa thành công là rất lớn.