113 — Văn hóa chính là cá tính

Trong cuốn sách nổi tiếng tựa đề: “Patterns of Culture“, tác giả Ruth Fulton Benedict viết: “Mỗi nền văn hóa, giống như một cá nhân, là một khuôn mẫu về suy nghĩ và hành động”. Mỗi nền văn hóa, theo bà là sự lựa chọn một số đặc điểm từ “hàng loạt các tiềm năng con người” và từ đó trở thành đặc điểm nổi bật nhất của những cá nhân trong nền văn hóa đó.

“Những đặc điểm này bao gồm một sự tổng hòa các giá trị tốt đẹp trong mỗi nền văn hóa, kết hợp lại với nhau thành tính độc đáo và tổng thể của nó”.

Văn hóa chính là tính cách con người? Hay nói cách khác, bạn có thể nói về một nền văn hóa như cách bạn nói về một con người. Trong một câu mô tả một nền văn hóa hay một con người, bạn có thể hoán đổi “văn hóa” bằng “con người” và ngược lại mà vẫn hoàn toàn đảm bảo câu văn đó có nghĩa.

Trên thực tế, nếu bạn coi văn hóa của mình như một con người, với đầy đủ nhu cầu và mong muốn của con người, bạn có thể hiểu về nó hơn và tận dụng nó một cách hiệu quả nhất.

Chúng ta tồn tại trong mối quan hệ với môi trường xung quanh

Mỗi người chúng ta được kết nối mật thiết với thế giới thông qua các giác quan. Chúng ta liên tục tương tác với thế giới. Thực tế nếu không tương tác, chúng ta cũng chẳng phải là đang sống, chẳng phải một con người. Chúng ta tồn tại trong mối quan hệ song song, gắn mật thiết với tình thế mà chúng ta đang gặp phải.

Khi còn nhỏ, tình thế đó chủ yếu là ở gia đình và những đặc điểm văn hóa của khu vực, địa phương mà ta sinh sống. Trong tất cả những điều chúng ta có thể nói, có thể làm, có thể trải nghiệm, chính mối quan hệ về mặt văn hóa nói trên sẽ quyết định khía cạnh nào được “lên tiếng”, khía cạnh nào lùi về phía sau. Điều đó không có nghĩa là các khía cạnh ấy không còn tồn tại. Chỉ đơn thuần là chúng tạm thời lui vào hậu trường mà thôi.

Các nền văn hóa được hình thành để thỏa mãn nhiều nhu cầu khác nhau của con người. Chúng thể hiện nhu cầu của con người. Khi phát triển trong bất kỳ nền văn hóa nào, chúng ta học được cách đáp ứng nhu cầu cá nhân của mình, qua các khuôn mẫu văn hóa cụ thể mà chúng ta được sinh ra. 

Trên thực tế, bạn có thể nói rằng văn hóa và con người là không thể tách rời nhau. Chúng ta trở thành con người như thế nào là qua văn hóa định hình nên. Chúng ta là sinh vật có văn hóa. Nếu không có văn hóa thì một con người không phải là con người.

Sự “tiến hóa” của các nền văn hóa

Các nền văn hóa luôn “tiến hóa” theo sự phát triển chung của các thành viên trong nó. Chúng ta có thể nghĩ mình đã tiến rất xa so với những nền văn minh cổ đại, nhưng khi phát triển, văn hóa không rũ bỏ những đặc tính cũ, mà chỉ đơn giản là thêm vào trên nền tảng cũ những chiều sâu mới. Và những chiều sâu đó cũng không phải mới hoàn toàn. Chúng vẫn có ở đó từ đầu, chỉ là ít được sử dụng, ít được thể hiện mà thôi.

Hay nói một cách khác, một người, hay một công ty, hay một nền văn hóa không thể hiện ra cho mọi người thấy 1 đặc tính A nào đó, không có nghĩa là người đó, nền văn hóa đó, không mang đặc tính A trong mình. Có thể nó chỉ đơn giản là đang đứng phía “hậu trường”, chờ cơ hội để thể hiện ra mà thôi.

Như di truyền học hiện đã tiết lộ, sự biểu hiện của gen phần lớn phụ thuộc vào bối cảnh, môi trường, và nhu cầu. Các gen chủ yếu chuyển trạng thái “bật hoặc tắt” theo sự phát triển của sinh vật. Ví dụ như khi đến thời điểm thích hợp, các gen liên quan đến sự hình thành chân tay sẽ được bật lên. Cũng chính các gen đó sẽ được tắt đi đúng lúc. Nếu không chúng ta sẽ có nhiều hơn 2 chân, 2 tay!

Điều này cũng giống như bất cứ nền văn hóa nào, bao gồm cả các nền văn hóa trong các doanh nghiệp.

Trong công ty của bạn luôn có đầy đủ các phẩm chất tiềm năng – Hãy sử dụng chúng 

Văn hóa doanh nghiệp có tiềm năng thể hiện bất cứ đặc điểm nào của con người. Một văn hóa doanh nghiệp phát triển mạnh cho phép các thành viên đạt được các mong muốn sâu xa của họ. Từ đó xây dựng lòng trung thành và cống hiến, mang lại sự gắn bó, mức độ hài lòng cao, và kéo theo đó là lợi nhuận lớn.

Trong bối cảnh thị trường “siêu cạnh tranh” như hiện nay, đòi hỏi những nhà lãnh đạo phải khai thác mọi tiềm năng chưa được sử dụng tới của doanh nghiệp mình. Với hầu hết các công ty, tiềm năng lớn nhất chính là nằm ở văn hóa của họ.

Hãy tận dụng hết cỡ tiềm năng văn hóa của doanh nghiệp

Thực tế “Văn hóa là Tính cách” cho chúng ta biết rằng có thể xem một tổ chức như là một con người. Điều này dẫn tới các câu hỏi: “Tôi thích làm việc với kiểu người nào? Loại văn hóa nào thúc đẩy tôi trong công việc?”. 

Câu trả lời sẽ giúp bạn lựa chọn những đặc điểm về lãnh đạo và các phẩm chất văn hóa bạn muốn và cần. Những đặc điểm trên là luôn sẵn có trong công ty của bạn, chỉ chờ đến lúc được bộc lộ ra mà thôi. Hãy giải phóng chúng! Bạn sẽ thấy lợi ích chúng mang lại là vô tận.